نحوه ثبت قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری علامت تجاری
علامت تجاری یکی از اصلی‌ترین دارایی‌های معنوی هر کسب‌وکار است که ثبت آن، تنها شروع راه محافظت از این دارایی خواهد بود. یکی از اتفاقات متداول، اعطای اجازه بهره‌برداری یا به اصطلاح «لیسانس» استفاده از علامت تجاری به فرد یا شرکت دیگر است. مطابق با قوانین ایران، این فرایند باید طبق روالی مشخص ثبت و آگهی شود. در این نوشته، به مراحل، شرایط و نکات قانونی ثبت قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری از علامت تجاری پرداخته شده است.
مفهوم مجوز بهره‌برداری (لیسانس) علامت تجاری
بر اساس قانون حمایت از مالکیّت صنعتی مصوّب 1403، مالک یک علامت تجاری ثبت‌شده می‌تواند به شخص یا اشخاص دیگری اجازه دهد تا از علامت ثبت‌شدۀ مالک استفاده و بهره‌برداری کنند.
به مالک علامت تجاری که اجازه استفاده از علامت تجاری خود را به شخص دیگری داده است لیسانس‌دهنده نیز گفته می‌شود. به شخصی که مجوز بهره‌برداری از علامت تجاری دیگری را اخذ نموده است لیسانس‌گیرنده نیز گفته می‌شود.
این اجازه باید به صورت مکتوب و با رعایت مقررات قانونی انجام شده و در اداره مالکیت صنعتی به ثبت برسد و سپس آگهی شود تا از لحاظ حقوقی معتبر باشد.
در بسیار موارد، مجوزگیرنده در ازای اعطای مجوز بهره‌برداری می‌بایست مبلغی را به صورت مقطوع یا درصدی به مالک علامت تجاری پرداخت نماید. به این مبلغ حق‌الامتیاز یا رویالتی گفته می‌شود.
قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری انحصاری و غیرانحصاری
منظور از مجوز بهره‌برداری انحصاری (لیسانس انحصاری) این است که لیسانس‌دهنده حق اعطای مجوز بهره‌برداری به اشخاص دیگر ندارد. منظور از مجوز بهره‌برداری غیرانحصاری (لیسانس غیرانحصاری) این است که لیسانس‌دهنده می‌تواند به اشخاص دیگری غیر از لیسانس‌گیرنده مجوز بهره‌برداری اعطاء کند.
بر اساس تبصره 1 ماده 57 قانون حمایت از مالکیت صنعتی، اگر قرارداد نسبت به انحصاری یا غیرانحصاری بودن ساکت باشد، اجازه بهره‌برداری به دیگری، مانع اعطای اجازه بهره‌برداری به اشخاص دیگر نخواهد بود. به عبارت دیگر، اصل بر غیرانحصاری بودن قرارداد لیسانس علامت تجاری است.
آیا دارنده اجازه بهره‌برداری می‌تواند به دیگری مجوز بهره‌برداری از علامت تجاری بدهد؟
بر اساس تبصره 2 ماده 57 قانون حمایت از مالکیّت صنعتی، درصورتی که قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری نسبت به اینکه آیا مجوزگیرنده (لیسانس‌گیرنده) می‌تواند خودش به دیگری مجوز بهره‌برداری بدهد یا خیر ساکت باشد، اصل بر این است که مجوزگیرنده چنین حقی ندارد.
لزوم ثبت و آگهی قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری علامت تجاری
آیا ثبت قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری علامت تجاری الزامی است؟
بر اساس مادۀ 58 قانون حمایت از مالکیّت صنعتی، هرگونه قرارداد اجازه بهره‌برداری از اختراع و طرح‌های صنعتی ثبت‌شده یا علامت ثبت‌شده یا اظهارنامه مربوط به آنها به اداره مالکیت صنعتی تسلیم می‌شود و پس از ثبت و انتشار آگهی، معتبر خواهد بود.
قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری علامت تجاری بدون ثبت و آگهی اگرچه میان طرفین قرارداد معتبر است، امّا در برابر اشخاص ثالث، غیرقابل استناد است.
این به آن معنی است که اگر قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری (لیسانس) ثبت نشود، نه تنها نزد اداره مالکیت صنعتی و مراجع قانونی اعتبار ندارد، بلکه در برابر اشخاص ثالث هم قابل استناد نخواهد بود.
مراحل ثبت قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری علامت تجاری
در این قسمت، مراحل ثبت مجوز بهره‌برداری علامت تجاری به طور عملی و طبق مقررات ایران توضیح داده می‌شود.
مرحله اول: تنظیم قرارداد مجوز بهره‌برداری علامت تجاری
- قرارداد باید بین مالک علامت تجاری (لیسانس‌دهنده) و فرد یا مجموعه متقاضی اجازه بهره‌برداری (لیسانس‌گیرنده) تهیه گردد.
- مفاد قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری علامت تجاری می‌تواند شامل مدت مجوز، محدودۀ جغرافیایی، نوع محصولات یا خدمات مشمول، مبلغ و شرایط پرداخت رویالتی (حق‌الامتیاز)، میزان اختیارات و محدودیت‌های دارنده مجوز و… باشد.
- قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری می‌تواند انحصاری یا غیرانحصاری باشد. درصورتی که طرفین در قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری نسبت به انحصاری یا غیرانحصاری بودن آن سکوت کرده باشند، بر اساس تبصره 1 ماده 57 قانون حمایت از مالکیت صنعتی، اعطای مجوز بهره‌برداری غیرانحصاری خواهد بود.
- در قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری علامت تجاری طرفین باید توافق کنند که لیسانس‌گیرنده خود حق اعطای مجوز بهره‌برداری به شخص دیگر داشته باشد یا خیر. در صورت سکوت قرارداد، لیسانس‌گیرنده حق اعطای مجوز بهره‌برداری به دیگران (لیسانس مجدد) را ندارد.
آیا برای تنظیم یک قرارداد حرفه‌ای اعطای مجوز بهره‌برداری علامت تجاری نیاز به وکیل متخصّص علامت تجاری دارید؟
با گروه حقوقی سلین تماس بگیرید
مرحله دوم: ثبت قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری در دفترخانه اسناد رسمی
- با توجه به ماده 58 قانون حمایت از مالکیت صنعتی، قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری علامت تجاری می‌بایست در دفترخانه اسناد رسمی به ثبت برسد.
- برخی از دفاتر اسناد رسمی قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری را در قالب عقد صلح ثبت می‌کنند.
- سردفتر اسناد رسمی پس از استعلام اصالت گواهینامه ثبت علامت تجاری و احراز هویت طرفین، نسبت به تنظیم سند رسمی اقدام می‌کند.
- اطلاعات مورد نیاز جهت ثبت مجوز بهره‌برداری از علامت تجاری عبارت‌اند از شماره ثبت علامت تجاری، مشخصات کامل دو طرف، مدت و محدوده جغرافیایی، مبلغ حق‌الامتیاز (رویالتی) و…
مرحله سوم: بررسی و ثبت قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری توسط اداره مالکیت صنعتی
- بر اساس قانون جدید (قانون حمایت از مالکیّت صنعتی مصوّب 1403)، پس از آنکه سردفتر قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری علامت تجاری را ثبت نمود، مراتب تنظیم سند را خودش به صورت سیستمی برای ادارۀ مالکیّت صنعتی ارسال می‌کند.
- در قانون قدیم (قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری مصوّب 1386)، مالک علامت تجاری پس از ثبت قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری در دفترخانه می‌بایست خودش مجدداً قرارداد را در ادارۀ مالکیت صنعتی به ثبت می‌رساند که خوشبختانه در راستای حمایت از ارباب رجوع و جلوگیری از اتلاف وقت، از سال 1403 به بعد دفاتر اسناد رسمی خودشان قرارداد را به صورت سیستمی برای ادارۀ مالکیت صنعتی ارسال می‌کنند.
- پس از ارسال قرارداد، کارشناسان اداره مالکیت صنعتی مدارک و صحت قرارداد را بررسی می‌کنند.
- در صورت کامل بودن مدارک و رعایت قوانین، قرارداد در دفتر مربوطه ثبت می‌شود و سپس در سایت مرکز مالکیت معنوی برای اطلاع عموم آگهی می‌شود. مرجع ثبت، مفاد قراردادهای اعطای مجوز بهره‌برداری را به‌صورت محرمانه حفظ می‌کند ولی خود اجازه بهره‌برداری را آگهی می‌کند.
چرا باید قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری علامت تجاری را ثبت کنیم؟
- بعد از ثبت، دارنده مجوز می‌تواند به صورت رسمی و قانونی از علامت تجاری بهره‌برداری و هیچ‌کس نمی‌تواند از او ممانعت به عمل آورد.
- درصورت ثبت قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری علامت تجاری (لیسانس علامت تجاری)، مالک علامت می‌تواند به استفاده لیسانس‌گیرنده در دعوای ابطال علامت تجاری به دلیل عدم استفاده استناد کند.
- اگر مجوز بهره‌برداری علامت تجاری به ثبت برسد، در مواردی ممکن است دعوای لیسانس‌گیرنده علیه ناقض حقوق ناشی از علامت تجاری استماع شود.
- در صورت عدم ثبت قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری علامت تجاری، قرارداد در برابر اشخاص ثالث غیرقابل استناد است و دارندۀ مجوز نمی‌تواند در برابر اشخاص ثالث به آن استناد کند.
- ثبت مجوز بهره‌برداری سبب اطلاع‌رسانی به عموم و حمایت قانونی از لیسانس‌گیرنده و مالک علامت تجاری می‌شود.
نکات پایانی
ثبت قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری علامت تجاری ضروری و شرط لازم برای اجرای قرارداد است. درصورتی که جهت تنظیم قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری علامت تجاری (لیسانس برند) نیاز به مشاوره حقوقی دارید، می‌توانید با وکلای متخصّص گروه حقوقی سلین تماس بگیرید.
درصورتی که نیاز به وکیل علامت تجاری دارید، با شمارۀ 09122401678 تماس بگیرید. در دعاوی راجع به قرارداد اعطای مجوز بهره‌برداری علامت تجاری حضور یک وکیل متخصّص و مجرّب و مسلّط به حقوق مالکیّت فکری اجتناب ناپذیر است.
